W
Pytanie, które nurtuje astronomów, jest następujące: czy ,,szczelina masowa”
(ang. mass gap) – obserwowany brak obiektów o masach pomiędzy
Obserwacje międzynarodowego zespołu korzystającego z sieci radioteleskopów
Karoo Array Telescope (MeerKAT, 64 anteny w Parku Narodowym Meerkat na Przylądku
Północnym Afryki Południowej) dostarczają dowody na istnienie obiektu w układzie
podwójnym z radio-pulsarem milisekundowym w znajdującej się 40 000 lat
świetlnych od Układu Słonecznego gromadzie kulistej NGC 1851. Pulsar PSR
J0514-4002E obraca się niezwykle regularnie z częstotliwością 170 Hz. Radioastronomowie stwierdzają, że całkowita masa
układu to
Oprócz istotnego dla ewolucji gwiazd pierwszego dowodu na istnienie układu pulsar-czarna dziura, PSR J0514-4002E stwarza zupełnie nowe możliwości testów ogólnej teorii względności Einsteina oraz badania cech czarnych dziur.
Ewan D. Barr i in., ,,A pulsar in a binary with a compact object in the mass gap between neutron stars and black holes”, Science (2024)
Afiliacja: Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN,
Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN), Sezione di Ferrara, Włochy
Jeśli z jakichś powodów gwiazda neutronowa przekroczy
zyskując masę np. w procesie akrecji w układzie podwójnym, podczas katastroficznej akrecji w procesie supernowej albo w wyniku zderzenia z drugą gwiazdą neutronową (zjawisko to już kilkakrotnie zarejestrowały detektory fal grawitacyjnych LIGO i Virgo), staje się niestabilna grawitacyjnie i zapada się, tworząc czarną dziurę.
Pulsar, czyli precyzyjnie tykający ,,zegarek” na orbicie, jest prawdziwym skarbem, ponieważ detekcje opóźnienia bądź przyspieszenia nadchodzących kolejnych pulsów umożliwiają modelowanie układu i m.in. pomiar masy składników układu.