Niebo w kwietniu

Kwiecień jest trzecim kolejnym miesiącem roku, w którym Słońce szybko wędruje na północ, zwiększając wysokość górowania o następne ${10}^{\circ }.$ Po zmianie czasu na letni na początku kwietnia Słońce zachodzi po godzinie 19, a pod jego koniec już po 20.

Miesiąc zacznie się mocnym akcentem, którym jest zakrycie Plejad przez Księżyc w fazie $16\mathrm{\%}.$ 1 kwietnia Srebrny Glob przejdzie przez południowo-zachodnią część gromady, zakrywając m.in. Electrę (17 Tau), Merope (23 Tau), Alcyone (25 Tau), Atlas (27 Tau) i Pleione (28 Tau) oraz charakterystyczny warkocz słabszych gwiazd na południowy wschód od nich. Polska znajdzie się na wschodnim krańcu pasa zakrycia, stąd na terenie naszego kraju nie da się zaobserwować zakrycia dwóch ostatnich z wymienionych gwiazd, natomiast w przypadku Merope i Alcyone w całej Polsce widoczne będzie ich zakrycie, odkrycie zaś – tylko w północno-zachodniej części kraju. Pierwsza z jasnych gwiazd Plejad zniknie za ciemnym brzegiem księżycowej tarczy około godziny 22:45, niecałe 1,5 godziny przed zachodem obu ciał niebieskich.

Księżyc pozostanie ozdobą nocnego nieba w pierwszej części miesiąca. 2 kwietnia jego faza urośnie do $25\mathrm{\%}$ i jednocześnie zbliży się on do Jowisza na mniej więcej  $5^{\circ }.$ Największą planetę Układu Słonecznego można obserwować tylko w pierwszej części nocy. Początkowo nawet ponad ${30}^{\circ }$ nad zachodnim widnokręgiem, ale wraz z upływem miesiąca coraz później zapadający zmierzch sprawi, że planeta obniży swoje położenie do mniej niż ${15}^{\circ }.$ W tym czasie jej jasność spadnie do  $-2^m,$ a średnica tarczy do ${34}^{″}.$ 16 kwietnia dojdzie do ciekawej konfiguracji księżyców galileuszowych planety: wieczorem na jej tarczy pokaże się Ganimedes, a Kallisto przejdzie tuż na południe od niej.

4 kwietnia naturalny satelita Ziemi pokaże tarczę oświetloną w połowie, kolejnej zaś nocy spotka się z Marsem oraz Kastorem i Polluksem w Bliźniętach. Około godziny 21:30 Księżyc zajmie pozycję niecałe $2^{\circ }$ na północ od Czerwonej Planety i jednocześnie $3^{\circ }$  na południe od Polluksa. Mars w kwietniu pokona na niebie  ${12}^{\circ },$ zaczynając miesiąc niecałe $0,5^{\circ }$ od świecącej z jasnością obserwowaną $+3,5^m$ gwiazdy $\kappa$ Gem, a do jego końca dotrze na $2^{\circ }$ do gromady otwartej gwiazd M44 w Raku. Planeta szybko oddala się od nas, co spowoduje, że do końca kwietnia jasność Marsa spadnie do $+1^m,$ a średnica tarczy do $6^{″}.$ Wciąż duża jest jego faza, która wynosi prawie $90\mathrm{\%}$ i jest widoczna przez teleskopy.

6 dnia miesiąca Księżyc pokaże fazę $68\mathrm{\%}$ i zbliży się na niecałe $0,5^{\circ }$ do gwiazdy Asellus Borealis, czyli północno-wschodniego rogu trapezu gwiazd otaczających wspomnianą już M44. Dwie doby później jego faza zwiększy się do $85\mathrm{\%}$ i znajdzie się on w centralnej części gwiazdozbioru Lwa, $3^{\circ }$ od Regulusa. W nocy z 12 na 13 kwietnia Srebrny Glob przejdzie przez pełnię, wschodząc $3^{\circ }$ od Spiki, najjaśniejszej gwiazdy Panny. W trakcie nocy dystans między oboma ciałami niebieskimi zmniejszy się do $1^{\circ }.$

Po pełni naturalny satelita Ziemi odwiedzi najbardziej na południe wysuniętą część swojej orbity, przechodząc jednocześnie głęboko pod ekliptyką. Wskutek tego zajmie on w tym czasie bardzo niskie położenie nad widnokręgiem, a w dniach 18 i 19 kwietnia przetnie południk lokalny nawet na wysokości poniżej  ${10}^{\circ },$ i jego obserwacje mogą utrudnić przeszkody terenowe oraz zniekształcenia jego obrazu spowodowane przez naszą atmosferę.

W nocy z 16 na 17 kwietnia Księżyc w fazie $86\mathrm{\%}$ wzejdzie około północy mniej więcej $1,5^{\circ }$ od Antaresa, najjaśniejszej gwiazdy Skorpiona. Warto jednak zwrócić uwagę na znajdującą się wtedy $1^{\circ }$ na wschód od księżycowej tarczy słabszą o  $2^m$ gwiazdę $\tau$ Scorpii, ponieważ w trakcie nocy zniknie ona na godzinę za księżycową tarczą. Zjawisko da się dostrzec na małym obszarze od Morza Północnego po Morze Czarne, z granicami na równoleżniku ${60}^{\circ }$ na północy do Adriatyku i pogranicza bułgarsko-greckiego na południu. W Polsce zakrycie potrwa od około godziny 3:50 do 4:40, a ciekawszy, bo zachodzący przy ciemnym brzegu księżycowej tarczy, koniec zjawiska wydarzy się już przy jaśniejącym niebie.

21 kwietnia nastąpi ostatnia kwadra Księżyca, a przez nów przejdzie on 27 dnia miesiąca. Niestety ze względu na niekorzystne nachylenie ekliptyki obserwacje Księżyca w tym czasie są bardzo trudne. Zupełnie inaczej jest wieczorem. Już 28 kwietnia nisko nad zachodnim horyzontem można dostrzec bardzo cienki sierp Księżyca w fazie $2\mathrm{\%}$ niecałą dobę po nowiu. 29 kwietnia ponownie dojdzie do zakrycia Plejad, niestety na dziennym niebie, a wieczorem Księżyc pokaże się już $7^{\circ }$ od nich, prezentując tarczę w fazie  $6\mathrm{\%}.$ Na zakończenie miesiąca Srebrny Glob w fazie $13\mathrm{\%}$ przejdzie $5^{\circ }$ na północ od Jowisza.

Jak zawsze w drugiej połowie miesiąca, promieniują Lirydy, których maksimum aktywności przypada około 22 kwietnia. Radiant roju znajduje się jakieś $8^{\circ }$ na południowy zachód od Wegi i wznosi się od zmierzchu, by do końca nocy astronomicznej osiągnąć wysokość prawie ${70}^{\circ }.$ W maksimum można spodziewać się około 20 zjawisk na godzinę, a Księżyc nie przeszkodzi w obserwacjach.